Kapitalis Rasis Se Yon Reyèl Desas en Ayiti

Genyen yon bagay tou piti se “natirèl” desas ki pase an Ayiti a. Kou wè Katrina, tsunami ak yon santèn lot desas “natirèl” sanble tèt koupe ak enperyalis la – espesyalman US kapitalis la ki mete klas travayè yo an Ayiti anba kalite tèwib lanmò ak destriksyon ke yo resevwa nan tranbleman tè sa a.

Anba kapitalis la profi vini anvan tout bagay. Se travayè yo ki travay di pou fè bòs yo fè pwofi. Men pou bòs yo travayè yo se voryen. Bati lotèl liksye pou touris yo, se sa ki pwofitab pou bòs yo, se nan bi sa a yo bati yo. Bati kay pou pòv travayè yo pa pwofitab pou bòs yo, konsa an Ayiti santèn milye moun ap viv nan bidonvil. Pratik konstriksyon rasis la fè dizèn milye moun mouri an Ayiti. Yon tranblemen tè ki sanblab ak 7.0 nan zòn San Francisco Kalifornya Ozetazini an 1989 se “sèlman” 63 moun ki te mouri.

Kapitalis la kòs desas sa a an Ayiti. Yo sipote diktatè asasen kou wè Divalye. Lè travayè ayisyen yo, revolte yo enstale yon Aristid koronpi ak akolit siksesè li yo. Bòs yo enterese nan travayè y’ap peye a bon mache ap pwofi y’ap fè an Ayiti. Nan lane 1993 prezidan Disney Michael Eisner fè $203 milyon nan mèm tan travayè aysiyen kap koud pyjama Mickey Mouse fè 12 santim a lè. Ajoute a tout sa plis 50% moun pap travay, kay ki pa solid, yon swen sante ki ki pa ekziste. Sa nou wè la se pa yon desas “natirèl” men, se rasis kapitalis ak enperyalis eksplwatasyon an.

Kounye a, frè ak sè nou yo bezwen èd nou. Yo bezwen lajan, sekou, manje, rad, sekouris ak doktè, enfimyè ak teknisyen. Nou tout dwe ede chèche bezwen ki pi nesesè pou travayè ayisyen yo, en mèm tan n’ap bati yon sistèm kominis mondyal ki pral detwi sistèm kapitalis rasis sa a. Nou dwe lite pou genyen yon solidarite nan mitan klas travayè yo ki mare ansanm lit nou an nan peyi isit ak lòt travayè toupatou sou latè. Gouvènman ameriken an genyen pwoblèm nan distribisyon dlo, men yo kapab voye 4,700 solda trè vit. Yo vle “kontrole” distribisyon an. Yon lòt kote, Pat Robertson (pastè legliz fondamantal) ak jounalis David Brooks (New York Times) ki deja bay manti ki sanble degout dlo ak lide rasis lan. Robertson di Aysyen yo sinyèn kontra ak diab, lè yo te pran indepandans yo anba la Frans. Brooks di Ayiti genyen kilti ki pa kapab fè pwogrè. New York Times te byen kontan pibliye opinyon rasis sa a ki se yon pil fatra. Kombyen desas “natirèl” n’ap pran avan pou nou wè kapitalis la entere pa klas travayè yo ak yon revolisyon kote travayè yo pral dirije le mond. Konsa, rasis la ak eksplwatasyon ap bani.

Vrèman, nou konnen byen tout mensonj Robertson, Brooks ak latriye, Ayiti genyen yon istwa batay kont opresyon ki inspire lòt peyi oprese yo nan le mond posibilite pou yon demen miyò. Frè ak sè nou yo an Ayiti ap soufri anpil anba britalite kapitalis la, depi kolon espanyol yo te anvayi zile a depi 500 zan yo te masakre popilasyon indyen an e yo te fè vini 700,000 esklav nwa pou travay nan rekòl nan kann ak kafe. Apre revòl esklav yo an 1791, kolon yo te pèdi batay la, Repiblik Dayiti te pran nesans, konsa esklavaj la te fini. Men, nouvo Repiblik Dayiti a te kontinye ap swiv model kapitalis franse a. Konsa nouvo Repiblik Dayiti a te ouvri biznis ak tout peyi kapitalis dan le mond, peyi a te ouvri vant li bay peyi kapitalis yo pou eksplawte travayè yo. Enperyalis ameriken yo vle fè pi gwo pwofi. Konsa li te sezi sistèm bank aysyen an e li te voye Marin an Ayiti. Li te kontrole Ayiti 1915 a 1934. Apre yo te pati, gouvènman ameriken an te kontinye garanti pwofi yo an Ayiti, lè yo ankouraje ak kenbe o pouvwa yon seri diktatè ak gouvènman poupetwèl korompi ki toujou deside pou kopere e kolabore ak bòs yo ki se gouvènman ameriken an, chèf enperyalis la.

Kounouye a, nou deside pou nou travay pi di pou nou ede frè ak sè nou yo, li lè, li tan pou mouvman kominis la kapab bati tout bon vre, se li sèl ki kapab derasine sistèm kapitalis la, yon fwa pou tout.

Pibliye pa Progressive Labor Party – www.plp.org